Za toa što e točno DeFi, kako raboti i koi se osnovnite poimi za nego, pišuvavme ovde.
Zatoa vo ovoj tekst malku podrobno kje se osvrneme i kje objasnime za toa što se stejk mehanizmite (staking), oročuvanje, kako može da se zaraboti na stablecoin-ite kako USDT (Tether), kako voopšto funkcioniraat paričnite tekovi i zošto e voobičaeno platformite, pružitelite na DeFi uslugi rutinski da vetuvaat prinosi koi se izrazeni vo stotici, pa i iljadnici APY (godišni procent na prihod).
Mehanizmite na stejkot
Najednostavno kažano, staking e način na steknuvanje novi kriptoparički kako nagrada za čuvanje odredeni kriptovaluti (holding).
Kako što znaete, blokčejn mrežite Bitcoin i Ethereum, rabotat na princip na konsenzus preku metodot proof of work. Imeno, mrežata gi nagraduva onie koi prvi vložat trud (energija i procesorska mokj) za da “rešat” složen matematički problem kako bi dobile nagrada, pravo da dodadat nov blok na mrežata i da steknat novi tokeni. Seto ova bara mnogu vreme i energija, no ishodot e robusna, stabilna i mnogu bezbedna mreža.
Proof of Stake
Ponoviot metod, proof of stake, se potpira na jazli na mrežata koi se vikaat validatori. Tie polagaat odreden broj tokeni kako zalog za da imaat možnost da bidat učesnici vo procesot od koj kje se izrodi nov blok. Koga kje se soberat odreden broj validatori, a pogolemiot broj od niv kje ja potvrdat verodostojnosta na blokot, sledi nagrada.
Samo što namesto rudarenje koe e kompetitiven proces, “rudarenjeto” vo proof of stake metodot e kolaborativen proces. Osven što procesot e pobrz, pomalku intenziven vo smisol na enegija i procesorska mokj, obezbeduva korisnicite na mrežata so samoto čuvanje na tokenot da učestvuvaat vo nejzinata stabilnost, validnost i namaluvanjeto na motivite mrežata da se zagrozi na bilo koj način.
Konkretno za investitorite, ova pruža možnost paričkite koi gi steknale da gi vložat i taka da go oplodat svojot kapital. Bidejki decentraliziranite finansii ne baraat sredstvata da go napuštat paričnikot za da se izvrši procedurata, toa se vika stejking, mnogu pristapna, popularna i bezbedna aktivnost. Osven toa na investitorot mu pruža možnost osven nagrada za stejking svoite sredstva da gi koristi i na drug način i taka da go zgolemi svojot kapital.
Promena na pravilata
Ponovite kriptoparički kako što se Terra (LUNA), Polkadot (DOT), Polygon (MATIC), Binance (BNB), Algorand (ALGO), Solana (SOL) ili Cardano (ADA) nudat stejking kako način istovremeno da se nagradat korisnicite koi što učestvuvaat na mrežata i taka da se zgolemi kredibilnosta i stabilnosta na mrežata.
No, kako što mrežite se razvivaat i skaliraat, taka se menuvaat i pravilata na nagraduvanje za stejking. Sekoja mreža ima svoi posebni uslovi. Uslovite zavisat od toa kolku e ednostavna procedurata za stejking, kolkava e nagradata i nejziniot iznos koregiran spored inflacijata na paričkata, kolkav e minimumot parički koi mora da se položat, period na zaklučuvanje koga sredstvata mora da ostanat vo vašiot paričnik no nedostapni za drugi transakcii, trošoci za pružatelite na uslugi, ritam na isplata itn.
Vednaš treba da napomeneme deka na nekoi mesta kako izraz za prihodi od nagradi se koristi APY (godišen procent na priliv), a na drugo mesto APR (nominalna godišna kamatna stapka). Vo što e razlikata? APY vo suština vo predvid ja zema složenata kamata t.e presmetuva i kamata na kamata.
Stejk procesot
Procedurata na stejkuvanje ne e mnogu komplicirana no bara podgotovka i edukacija. Za početok neophodno e da se ima odgovarački paričnik (cryptowallet) koj ja poddržuva valutata koja sakate da ja stejkuvate.
Potoa neophodno e da se odlučite za pružitelot na uslugite (staking provider), ili da preminete kon malku posložena procedura i da stanete validator (često ne e ednostavno i spagja vo mnogu napredni potfati – najnapred od hardverska strana).
Uslovite za stejkuvanje često se menuvaat i zatoa neophodno e dobro da se informirate koi se najpovolni validatori no i najsigurni. Da rečeme, za paričkata LUNA najprvin nagradata bila 12%, sega se dviži nekade okolu 8% so toa što pružitelite na uslugi zemaat 10%.
Stejkingot e pogoden za onie koi nameravaat da ja držat kriptovalutata na podolgi pateki, no ponekogaš bara i vnimanie t.e ne e pogoden za onie investitori koi sakaat da položat sredstva, a potoa da gi zaboravat so godini. Rizici ima i tie voglavno se povrzani so padot na vrednosta na paričkata ili slom na mrežata koja ja poddržuvaat.
Oročuvanje kriptosredstva
Što e toa ekonomija? Sistem od čovečki odnosi koj se zanimava so izučuvanje na upotrebata na ograničenite resursi vo zadovoluvanje na potrebite na lugjeto i razmena i raspredelba na dobrata megju niv. Vo sistemot na tradicionalni, centralizirani finansii nikoj ne ne prašuva kako bi sakale da upravuvame so parite, kolku danok kje plakjame i na što kje se trošat zaedničkite pari.
Duri često ne e sosema jasno od kade doagja novata vrednost t.e kako se pretvora vo pari najnapred poradi ovlastuvanjata na centralnata banka na koja mora da i se veruva koga pečati ili povlekuva pari od sistemot.
Decentraliziranite finansii se kako izdvoeni ekonomski zaednici. Prednosta na blokčejn tehnologijata e vo toa što onie koi učestvuvaat možat da nosat odluki povrzani so zaednicata kade pripagjaat (preku governance tokenot), a načinot naraspredelbata ne e vo racete na edna ličnost ili organizacija i nema potreba za predavanje na doverbata (trustless systems) vo racete na centralnata banka. Znači, povekjeto od DeFi platformite možeme da gi nabljuduvame kako bankarski sistemi.
Kako što bankite koristat depozit od klientite za zaemi, so što se zgolemuva kapitalot, a na deponentite im se isplatuvaat kamati, ist e slučajot i so DeFi platformite. Bilo da se raboti za štedni smetki (crypto savings accounts), za zaemi (crypto lendings) ili deponiranje sredstva za obezbeduvanje likvidnost (liquidity pools), principot na steknuvanje kamata e ist.
Vidovi štedenje
Razlikata pomegju DeFi platformite, od gledna točka na investitor, voglavno leži vo toa kolku sakame da se približime kon paričnite tekovi. Što e pooddalečen investitorot, procentite na prihod se pomali, a so toa i rizicite.
Vo toj smisol, najednostavni za upotreba se štednite vlogovi. Zaradi kompliciranite regulativi, prisustvoto na mnogu posrednici, štedenjeto vo fiat valutite ne nudi golemi kamatni stapki. Vo najdobar slučaj 0.5% godišno.
Sprotivno od niv, kripto štedenjeto, iako nosi pogolemi rizici (poradi volatilnosta na kriptovalutite, nedostatok na državno osiguruvanje), nosi i mnogu pogolemi kamatni stapki (poradi poefikasno raspolaganje so sredstvata, golemata pobaruvačka, stapkite na rast na kriptoproektite). Dokolku ednostavno deponirate kriptovaluta kaj nekoja platforma kako BlockFi, Celsius ili Hodlnaut, možete da gi oroćite sredstvata i da dobivate kamata vo visina od 2, 4 pa i 8 posto godišno.
Porizičen vid na štedenje e takanarečeniot Yield Farming. Se raboti za oročuvanje kriptosredstva na odredeni platformi i dobivanje kamata. Kamatnite stapki i procentite od prihodi možat da bidat značitelno pogolemi bidejki obično i rizicite se pokrupni. Osven toa, namesto platformata kako BlockFi da ja vrši cela rabota namesto vas, kaj yield farmingot postojat čekori koi ve nosat poblisku do paričnite tekovi, no i poblisku do pazarot.
Ušte porizična, no i ušte poprofitabilna praktika e neposredno pružanje na likvidnost na proektite i protokolite (liquidity pools, liquidity farming). So drugi zborovi, vašite kriptosredstva se polagaat za neposredna upotreba preku pametni dogovori i servisi za pružanje likvidnost, so što se steknuva kamata no i nagradi vo vid na novi tokeni.
USDT, kapija za kriptokamati
Kaj site kamatni aktivnosti povrzani so kriptovalutite, rizicite se slični, a se odnesuvaat na propast na proektot, propast na kriptoparičkite koi se stejkuvaat ili pozajmuvaat i drastičnite promeni na vrednosta na valutite so koi se trguva (trading pair).
Za srekja, tuka se stablecoins, kriptovaluti čija što vrednost e fiksirana, obično povrzana za vrednosta na amerikansiot dolar. Tether, kompanijata koja se griži za kriptovalutata USDT se pokaža kako mnogu važna. Poradi toa što USDT ne ja menuva vrednosta (ne povekje od nekolku centi, gore-dolu), mnogu e barana kako za trguvanje, taka i za kriptozaemi i voopšto za oročuvanje i dobivanje kamata.
Toa go pokažuva e kamaptnata stapka. Postojat servisi koi samo za čuvanje USDT vo nivniot paričnik nudat i preku 12% APR. zarabotkata na USDT može da se ostvari ne samo so oročuvanje ili zaemi, tuku i so stejkuvanje. Iako zaemite možat da donesat mnogu pogolemi prinosi, a oročuvanjeto USDT na sedum, četrnaeset, trieset ili devedeset dena može da donese i povekje od 8% kamata.
Najvažno e da se znae deka astronomskite profitni stapki nema da traat večno bidejki momentalno na niv vlijae i golemata pobaruvačka. Isto taka važno e da se odlučite kakov vid investitor sakate da bidete. Dokolku ste početnik, običnoto oročeno štedenje može da bide način da go zgolemite kapitalot bez mnogu glavobolka. No, dokolku ste podgotveni podlaboko da nurnete vo DeFI, vi sovetuvame sekogaš dobro da gi istražite svoite opcii, da pronajdete relevantni informacii i pravilno da go izmerite rizikot.
