Nekolku terabajti slobodna memorija i možam da rudaram Chia koin čija vrednost bila duri 1.645 dolara? Zvuči odlično vo teorija no dali vo praksa e baš taka izvodlivo?
Se počesto slušame za novoto zeleno rudarenje na Chia koinot za koe ne vi e potrebno da koristite skapoceni grafički kartički do koi retko može da se dojde. Potrebna vi e „samo“ što pogolema memorija na hard diskot zaradi što ovaa kriptovaluta pravi da ima se pogolem nedostatok na pazarot na hard diskovi.
Chia e predstavena kako rešenie za „najgolemiot problem“ na Bitkoin-ot koga se raboti za smetkata za struja pri kreiranjeto novi edinici od valutite.
Što e Chia koinot, koi se negovite prednosti i dali navistina e „zelena alternativa“ na Bitkoinot? Prodolžete da čitate i doznajte!
Problemot na klasičnoto rudarenje
Golemata potrošuvačka na električna energija pri generiranjeto na novi edinici od kriptovalutite e golem problem za samite rudari koi imaat golemi trošoci.
Ova, kako što tvrdat nekoi eksperti, e isto taka i golem ekološki problem, osobeno ako zememe vo predvid deka okolu 65% od Bitkoin rudarite operiraat od Kina, kade jaglenot e glavniot izvor na energija. Kaj Chia-ta potrošuvačkata vo ovoj slučaj e neprimetliva i zato ova e narečeno „zeleno“ i ekološko rudarenje odnosno farmanje za koe podrobno kje zboruvame podocna.
Bidejki mnogu e teško da se dojde do soodvetni grafički kartički zaradi nedostatokot na globalno nivo, oprema za Chia (seušte) možete da pronajdete. Cenata na hard diskovite drastično se smenila vo periodot od pred 2 meseci. Koga se seušte beše vo početna faza, cenata po terabajt bila okolu 25 evra. Taa cena za samo 2 nedeli porasna na 40 evra po terabajt. Kako što raste cenata na Chia koinot, taka raste i cenata na opremata i obratno.
Slika: Rig od hard diskovi od 96TB
Što e Chia koin: Nastanok i idejata koja stoi zad negovata kreacija
Idejata za rudarenje Chia koin e da i bez preterano golema kompjuterska mokj, pogolem broj od lugjeto širum svetot, so kompjuterite koi vekje gi poseduvaat da možat da rudarat i na toj način mrežata može da bide decentralizirana.
Ovoj vid rudarenje so hard diskovi ne troši struja kako kaj klasičnoto rudarenje. Osnovač na Chia proektot e Bram Cohen, popoznat kako osnovač na BitTorrent-ot za koj site sme slušnale ili sme go koristele barem ednaš. BitTorrent postoi od 2001. godina, dolgo e usovršuvan i denes e megju prvite popoznati peer-to-peer protokoli.
Chia Network e osnovana vo avgust 2017. godina so cel da gi podobri globalnite finansiski i platežni sistemi so pomoš na blokčejn tehnologijata. Koristi potpolno nov konsenzus so ime Proof of Space and Time (dokaz za vreme i prostor) koristejki sloboden prostor na SSD-to i na hard diskot za vpišuvanje na različni podatoci. Tvrdat deka ova kje bide zamena na Proof of Work.
Koj protokol go koristi Chia i kako se razlikuva od PoW?
Proof of Space e kriptografska tehnika kade vie kako korisnik mu dodeluvate sloboden prostor na hard diskot za Chia blokčejnot koj go instalirate od nivniot vebsajt.
Na svoite hard diskovi im vmetnuvate takanarečeni plotovi (posadete seme) za koi potrebno e dosta vreme da se kreiraat i odtamu nastanuva i imeto Proof of Time (dokaz za vreme). Posle kreiranjeto na plotot, hard diskot e podgotven za rudarenje (farmanje), a vie so samoto toa stanuvate farmer na taa farma od hard diskovi. Taka simbolično e dobieno i imeto Chia.
Inicijalnata cena na Chia koin-ot, koga izlegol na pazarot na 3. maj, bila 1,498$, dodeka vo momentot na pišuvanjeto na tekstov iznesuva 320$. (izvor CoinMarketCap)
Pročitajte go našiot tekst za ušte edna nova kriptovaluta: Helium – nova kriptovaluta so nov način na rudarenje
Rudarenje na Chia koinot
Za da započnete bilo kakov proces so Chia koinot potrebno e da odite na nivniot oficijalen sajt i da go prevzemete Chia wallet-ot. Na Youtube postojat golem broj tutorijali so čija pomoš možete da instalirate se što vi e potrebno za samo 5 minuti.
Kako nov korisnik kje vi se pojavi opcijata za kreiranje backup šifra, te. 24 numerirani zborovi koi se povrzani samo so vašiot paričnik (wallet). Ovie zborovi poželno e da bidat sočuvani i na “offline” način i ne smeete da gi isprakjate nikomu. Toa e dokaz deka vie ste sopstvenik na toj paričnik (wallet). Isto taka dobivate i edinstven private key koj izgleda vaka:
Slika: Chia Private Key
Nego isto taka ne smeete nikomu da go isprakjate bidejki toa bi značelo deka toj nekoj bi imal kompleten pristap kon vašiot Chia paričnik (wallet). Kreiranjeto na 24 zborovi ne može da se preskokne kako čekor bidejki toa e eden od bezbednosnite čekori koi morate da gi napravite. Ova može da bide i korisno dokolku sakate od drug kompjuter da pristapite kon istiot toj wallet. Toa možete da go napravite so pomoš na vašiot private key i 24-te zborovi.
Otkako go startuvavte Chia wallet-ot, potrebno e da go sinhornizirate vašiot wallet so Chia blokčejnot što trae okolu 12h i koga kje vi se pojavi zeleno „Synced“ (sinhronizirano) možete da započnete so plotuvanje.
Chia zaednicata
Iako ova e relativno novo, postojat mnogu materijali na internet koi možat da vi bidat od pomoš.
Postoi grupa na Telegram pod ime Chia Network Balkan so okolu 2,500 členovi od našeto govorno podračje. Na sekojdnevno nivo se razmenuvaat iskustva, novosti, problemi i se ona što e povrzano so Chia koinot. Postojat i sekojdnevni glasovni povici (voice chat) kade se razmenuvaat iskustva za potencijalnite problemi okolu plotovite, farmanjeto, hard diskovite itn.
Discord i Facebook grupite se isto taka mesta na koi dopolnitelno možete da se informirate i nekoj sigurno kje vi pomogne dokolku sakate da vlezete vo Chia svetot.
Zaklučok
Kako što so rezerva gi prifakjame site novosti vo kripto svetot, i ovoj proekt bi trebalo da go prifatime na ist način.
Za sega seušte nema oficijalni informacii za pool-ot i dali plotovite kje treba da se rabotat odnovo. Za sega postoi opcijata za solo rudarenje kade samite se priklučuvate na mrežata kade šansata za osvojuvanje na Chia blok e značitelno pomala. Momentalno solo rudarenjeto e ednakvo na lotarija. Možete da naletate na blok so Chia koin ušte prviot mesec, a možete i za na pr. 8, nema nikakvo pravilo. Na pool-ot site so združeni sili se pridružuvaat na mrežata i sekoj dobiva nagrada na osnov na toa kolku terabajti se dadeni na istata.
Chia seušte e vo početna faza, a verojatno i kreatorite ne očekuvale tolku golem i nagol porast na mrežata. Zaradi golemiot pad na cenata od skoro 87% i namaluvanjeto na profitot na farmerite, dojde do toa mnogu od niv da se otkažat i da ja prodadat svojata oprema. Kolku ova farmanje – zaradi koe sega golem broj lugje gi uništuva svoite SSD diskovi i konstantno kupuva novi – vsušnost e ekološko, mnogu e somnitelno.
Ekološkite problemi povrzani so kripto industrijata (posebno so Bitkoinot) se realni i se poprisutni. Chia koinot možebi ne e idealno rešenie za ovie problemi no definitivno e čekor vo dobar pravec: pridonesuva za podiganje na ekološkata svest vo kripto sferata, namaluvanje na trošocite za rudarenje i ponatamošna decentralizacija.
Kakva potočno e perspektivata na ovoj proekt i koi se realnite očekuvanja koga se raboti za profitot– i ponatamu prerano e da se kaže.
Vo sledniot tekst kje doznaete nešto povekje za plotuvanjeto, SSD diskovite, poznatiot MadMax, farmanjeto, solo rudarenjeto, pool-ot i za ušte mnogu od toa što kje vi bide interesno!
Avtor: Katarina Antić
