NFT e kratenka za non-fungible token. No, ako ste gi čitale našite vesti, barem edna sekogaš se odnesuva na “ludiloto za NFT”. Pod toa podrazbirame golema ekspanzija sozdavanje, prodažba i preprodažba na digitalnata umetnost, a čij dokaz za sopstvenosta i originalnosta možete da go najdete na non-fungible token, kako najsoodvetna forma za negovata edinstvenost. Toa Vi e nešto slično kako svet gral za kolekcionerite, bidejki za razlika od kopijata na Mona Liza na primer ili falsifikuvana slika za koja neophodna e potvrda od nekoj stručnjak za nejzinata avtentičnost – NFT služi kako nepobiten dokaz.
Vo prethodnata NFT epizoda…
Ako sakate da doznaete nešto povekje za toa kako rabotat NFT, toa možete da go pročitate ovde. Prviot del od vodičot za toa kako voopšto da zaplovite vo svetot na NFT-umetnosta možete da go najdete ovde. Tuka pišuva kako da otvorite paričnik za kriptovaluti, kako da se registrirate na platformite za prodažba i aukcija na NFT, no i kako različni platformi go vršat izborot na umetnici.
Da gi zasukame (digitalnite) rakavi
Znači, otvorivme kripto-peričnik, se registriravme na (se nadevame, na našata) menuvačnica i kupivme odredena količina Ethereum-i (ETH), za da možeme da gi pokrieme trošocite koi što ne očekuvaat. Pregledavme razni platformi i aukciski sajtovi i se prijavivme i registriravme na niv. Sekako se podrazbira deka pred toa – so vredna rabota i neguvanje na talentot – sme stanale umetnici koi se vo sostojba da kreiraat digitalni dela, ilustracii, sliki, forografii, virtuelni instalacii, muzika i mnogu drugi raboti. Vo sekoj slučaj, ne e sosema neophodno da se bide digitalen tvorec bidejki dodeka možete da ponudite nešto što može da se reproducira ili poseduva, istoto može da se stavi na NFT. Navistina retko no na NFT možat da se stavat i prikazni poezija i video art…
Da rečeme deka ste se prijavile na nekoja od zatvorenite platformi t.e. na onie na koi neophodno e da imate ili pokana ili odobruvanje od kuratorot (Foundation, Zora, SuperRare, Nifty Gateway) i čekate odgovor. Sekogaš možete prvo da se obidete i so otvorenite platformi kako što se Rarible ili OpenSea. Vi preporačuvam najprvin da se obidete na nekoja od niv. Ne samo zatoa što možete vednaš da pristapite kon takva platforma, tuku zatoa što, na primer na OpenSea, stavanje dela na NFT (tkn. minting) e sosema besplatno. Osven što kje zaštedite, možete i da naučite što e što, da probate što kako raboti, a što e najvažno – da ja vidite Vašata sila kako NFT-umetnik.
Imeno, kako što Kickstarter (i drugite crowdfunding platformi) ne e rog na izobilstvo koj im pruža investicii na site, tuku zavisi i od veštoto upravuvanje so zaednicata, taka i NFT umetničkite dela ne se fontana za želbi za umetnicite, tuku biznis model koj mnogu slično kako i kaj Kickstarter bara dobra povrzanost so publikata na umetnikot, so negovoto “pleme”.
I pred da se posvetime na izrabotkata na tokenot, da Ve potsetam deka mnogu e korisno da go uredite Vašiot profil. Slika, naslovna stranica, linkovi kon vašeto digitalno prisustvo na mrežata, biografija, nekoja poraka itn. Setete se, deka NFT im pruža šansi na umetnicite da se najdat na pazarot, a kako i vo sekoja zlatna treska, ima mnogu zainteresirani, pa sekoj detal može da bide presuden koga treba da i se predstavite na potencijalnta publika od kolekcioneri i preprodavači.
Kreiranje na NFT
Procesite na sozdavanje na tokenot se slični na site platformi, zatoa ovde nema da se osvrnam na procedurite na nekoi specificni sajtovi, tuku na nekoi opšti čekori koi važat za site , a posebno za otvorenite platformi. Taka na primer, na sekoja platforma mora da postoi kopče na koe pišuva – create! Vreme e da kliknete baš tamu. Da rečeme na OpenSea, ovaa opcija se naogja pod My Collections. Kolekcionerite sakaat zbirki. NFT delata možat da bidat sosema edinstveni, no slično kako i kaj tradicionalnata grafika, možat da imaat povekje točno obeleženi serii.
Prviot čekor e da i ja prestavite svojata zbirka na publikata. Toa znači da postavite logo ili slikička koja kje go privleče vnimanieto na publikata i kje navede za što se raboti vo Vašeto delo. Potoa imenuvajte ja. Zaboravete na klikbejt, ovde najdobro e da napišete nešto, isto kako da izložuvate vo galerija t.e. avtentično da go predstavite svojot trud. Tuka ima prostor i za opis, dokolku sakate da i se obratite na publikata.
I toa e toa, platformata kje Ve izvesti dali ima trošoci. Na primer, OpenSea ne ja naplatuva samata izrabotka na tokenot, no može da Vi naplati nekoi specifični aukcii ili dokolku sakate Vašeto delo da bide ponudeno vo nekoja alternativna valuta. Dokolku Vašata izbrana platforma ne raboti minting, sekogaš prvo možete da ja posetite mintabble.app ili bilo koja druga besplatna platforma, da go prevzemete tokenot i potoa da go postavite na posakuvanata platforma.
Nekoi platformi pružaat možnost za direktna prodažba ili aukciska prodažba. Obično postoi poleto “Instant Sale Price” za direktna prodažba po baranata cena, bidejki aukcijata e izbor koj često se podrazbira. Poradi naddavanjeto dostignatata cena može da bide pomala od onaa koja ja očekuvate, no i toa može da se prilagodi, na primer koja e vašata najniska cena i sl.
Cenete se sebesi i vašata rabota
Eh, duri i ako ja trgneme filozofijata na strana i zboruvame za cenite na pazarot, vrednuvanjeto na svojot proizvod nikogaš ne e ednostavno. Ako se sekjavate na onaa Trampova gjavolština, rijaliti šouto vo koe se natprevaruvaat za negovoto pomošničko mesto, pogolemiot broj zadači bea zasnovani na toa kako da se odredi cenata. Da, se raboti za edna od klučnite biznis odluki. Taka i tebe sega, kako umetnik, ti došlo vremeto da naučiš nešto za biznis rabotenjeto.
Bez navleguvanje vo problematikata na odreduvanje na cenite, sakam samo da napomenam deka najdobro e da se stavi cena so koja dobro se čuvstvuvate. Videte ja i pomislete, dali navistina se čuvstvuvam udobno so vakva mala/golema cena? Razmislete za sozdavanje zbirki od isti dela, kako seriite vo grafikata… delo 1/1 kje ima edna cena, no ako objavuvate 10/10 togaš sekoj primerok može da čini desettina od originalot.
Vnimavajte i na toa deka, ako ste tradicionalen umetnik, svoite dela isto taka možete da gi predstavite na NFT, a originalnato fizičko umetničko delo možete da go prodavate odelno od digitalnoto. Isto taka za kolekcionerite može da bide interesno da so NFT-to dobijat i primerok na deloto vo fizički oblik, odpečateno, izvajano, kako što e najprirodno za vašata umetnost. Ovde pak vizuelnite umetnici se vo blaga prednost, no Ve podsetuvam deka širum svetot na NFT “se vrtat” i pesni i muzika i tancovi dvižanja i klipovi i snimki od teatarski prestavi i dokumentarci i TV serii i se ona za što možete da rečete deka Vie ste go napravile.
Nekoi platformi imaat ograničuvanja na goleminata na delata koi se dvižat okolu pedesettina megabajti. Dokolku nudite digitalna umetnost so visoka rezolucija, možete da ja povrzete i lokacijata na koja se čuva deloto (obično Google Drive) za kupuvačot osven samiot token da go kupi i Vašeto delo vo negovoto najdobro izdanie.
Predstavete se
Bi sakal da Vi go zadržam vnimanieto na važnosta na predstavuvanjeto na Vašeto delo. Okej, go imate na platformata, deloto zboruva samo za sebe, neli? Pa.. rabotite ne se baš takvi. Imeno, golem broj digitalni umetnici ednostavno ja prikačuvaat svojata rabota i smetaat deka deloto ednostavno kje go zainteresira kupuvačot. Toa e isto kako staramajkata go iznese svojot domat na pazar i da čeka nekoj da se fati na negovata ubavina. Duri i ako nekoj go proba babiniot domat i se vooduševi od nego, na onoj na koj što kje mu go preporača babiniot domat mu se obrakja so… “e onaa baba tamu go ima najdobriot domat!” Čekaj, poleka, kakva pak sega vrska ima domatot so umetničkoto delo. Sledete me vnimatelno. Jas kje kažam nekomu deka sum probal mnogu vkusen domat, no kje im preporačam na site da odat baš kaj taa baba, a nema da im rečam, e šteta što go izedov pa ne ostana ništo za vas.
Kolekcionerite, ljubitelite na umetnost, ne razmisluvaat kako umetnici. Tie ne ja prepoznavaat maestralnosta na Vašata tehnika, ljubovta i iskustvoto što ste go vtkaele vo vašeto delo. Često ne ni razbiraat što vsušnost znači ona što ste sakale da go kažete so deloto. No ja razbiraat prikaznata. Razbiraat deka nešto gi “raboti”, a najčesto najvekje gi raboti – samiot umetnik.
Vo svetot na NFT, a posebno sega koga na pazarot ima mnogu talentirani umetnici, značajno e KOJ ste Vie, ŠTO saka da kaže Vašeto delo, ZOŠTO nastanalo. Celata taa prikazna. Zatoa poleto description e mnogu značajno pri prodažbata na digitalnata umetnost. Prevrtuvajte gi očite kolku što sakate, no ne e isto Vašeto delo samo da go lansirate i go ostavite kako sirače ili da go predstavite niz nekoja prikazna za vas, niz nekoja prikazna za negoviot nastanok. Setete se na šimpanzoto po ime Kongo. Na platnoto ima nekoi čkrtani damki. No slikite se prodale poskapo od onie Vorholovite. Zatoa što avtorot e zamislete, majmun! Da prestaneme so šeguvanje, možeme da diskutirame za propasta na postmodernoto društvo kolku što sakame, no i ponatamu prikaznata prodava se.
Procenti i preprodavači
Okej, nemate galerista, nemate posrednik. Neposredno ste vo kontakt, Vie, vašeto delo i publikata. No, svetot na NFT dobil eden vid brokeri koi rabotat naporedno so umetnikot, namesto pred ili pozadi nego. Preprodavačite se onie koi naogjaat interesni dela, gi kupuvaat i im gi nudat na kolekcionerite po pogolema cena za koja znaat deka bi bile zainteresirani, a nemaat vreme da gi razgledaat site galerii na site platformi.
Ubavinata vo ovaa rabota za vas kako umetnik e toa što platformite Vi ovozmožuvaat da go odredite iznosot koj kje vi doagja od sekoja (pre)prodažba. Porano, deloto koe kje go prodadete ne e povekje vo Vaša sopstvenost (iako sekako gi zadržuvate avtorskite prava), i duri i ako dostigne milionski iznosi, Vie od toa nemate mnogu. NFT ovozmožuva besprekorno da se sledat site transakcii i sekoj pat koga tokenot kje go promeni svojot sopstvenik, ka-ćing! – kje Vi legne procent od prodažbata. Standardnata cifra e pomegju 10 i 20 procenti i zavisi od Vašata pozicija i prestiž.
Što ponataka?
Toa e toa, Vi čestitame, sega ste digitalen umetnik so potencijalna zarabotka vo kriptovaluti. Kako da go razviete ovoj biznis, kako da go pretvorite kriptoto vo keš, za toa kje zboruvame vo nekoj od sledniti vodiči, a za sega Vaša zadača e da se zapoznaete so procesot na minting i da si go otvorite pristapot kon poprestižnite, zatvoreni platformi. Sekako, razglasete nasekade deka Vašite dela se dostapni, a ako nemate mreža na socijalni mreži, zasramete se, vednaš da gi otvorite site! Dobro, ne baš site, a i za toa kje zboruvame sledniot pat.
Vo sekoj slučaj NFT ne e instant pari i ne e instant slava. NFT e samo možnost Vašeto delo da go izložite i ponudite bez posrednik na potencijalno mnogu zainteresirana publika koja kje se ohrabri da go kupi Vašeto delo baš zatoa što mu e garantirana edinstvenosta, retkosta i nesoborliviot dokaz za sopstvenost.
Vi posakuvam mnogu srekja i javuvajte ni koga sami kje prodadete nekoe delo. Bi sakale da gi slušneme Vašite iskustva.
– Avtor: Ranko Trifković
