Kompjuterski, video igri ili – kako što nieden gejmer ne saka da gi narekuva – igrički, pominaa dolg pat od zabava za naučnici i gikovi, do sekojdnevie vo koe i prosečen čovek vo avtobus ima omilena igra na telefonot. Iako seušte mlada, industrijata za igri srazmerno brzo izbi na vrvot na industrijata za zabava po broj na korisinici kako i po profit.
Edo vreme vladeeše ludilo pomegju biznismenite koi gi gledaa igrite kako brz način da dojdat do golema zarabotka. Denes pazarot so igri e postabilen. Da se napravi profitabilna igra bara investicija kako i sekoj drug biznis potfat. No, demokratizacijata na alatkite za izrabotka na igri, navistina, mu ovozmožuva i na osamen developer da go najde svojot pat do vrvot, no isto tolku i vlijae na preplavenosta na pazarot so igri koi nikogaš nikoj ne kje gi zaigra.
Za brzo vreme vo razvojot na kripto industrijata, doagja do vkrstuvanje na svetot na igrite so svetot na blokčejn tehnologiite. Imeno, edna od prvite kripto igri, CryptoKitties, ja razotkriva neohodnosta za skaliranje i ponatamošna evolucija na Ethereum mrežata. Ludiloto za mačkite na blokčejnot, imeno, ja zagušila mrežata i kumuvala ne samo za skapoceni tarifi za upotreba na mrežata (gas fees) tuku i go započna nejziniot ponatamošen razvoj koj ete dovede i do Merge nastanot.
Igri koi nosat zarabotka: pred blokčejnot
Kako i za mnogu drugi fenomeni vo oblasta na kriptotehnologiite, precedenti postojat od vremeto koga blokčejnot ne ni postoel. Taka e i so Play To Earn modelot koj se zasnova na koncetptot igračot so samiot čin na igranje i pratečkite aktivnosti da može da zaraboti pari.
Ušte od vremeto koga se vospostavil kakov takov pazar so igri, postoele proekti koi gi nagraduvale igračite. Nagradite bile različni, od sitni parični, do objavuvanje romani i vozenje so helikopter so avtorot na igrata. Duri imalo i glupavi nagradni igri kako što e darežliva kompenzacija za onoj koj kje mu dade ime na svoeto novorodenče po imeto na igrata.
So sè pogolemata popularnost na igrite, se razviva i e-sportot kako posebna granka od industrijata kade veštite igrači možele da učestvuvaat na turniri i da zarabotat pari so igranje. Osven toa koga nastanale MMO igrite (Massive Multiplayer Online) so mnoštvo igrači, počnale da se razvivaat načini vloženoto vreme da se naplati.
Sè počesto igrite na igračite im davale možnost za poseduvanje i na virtuelna sopstvenost. Igračite vo pauzata od ispolnuvanjeto na zadačite i raznite aktivnosti dobivale možnost da kupat zemja, da si izgradat dom, da napravat nov predmet koj kje se koristi vo igrata, da nabavat novo, pomokjno oružje i slično. Veštite igrači gi prodavale razvienite korisnički smetki so mokjni likovi za na novajliite da im go skratat patot niz igrata. Nekoi igri im ovozmožuvale na igračite so virtulenite pari steknati vo igrata da ja platat pretplatata i da prodolžat da igraat. Vo toj smisol, igrata navistina gi nagraduvala igračite so uslugi koi možat da se izrazat vo pari.
A koga postoi roba, cena, se pojavuva i pazar. Problemot beše (i seušte e vo svetot na tradicionalnite igri) vo toa što sopstvenosta nad igrata i site objekti vo nea, vklučuvajki ja i korisničkata smetka na igračite, nivnite likovi i opremata, bea i ostanaa vo sopstvenost na kompanijata.
Da mu platite nekomu za da ja prezemete negovata korisnička smetka, trgovija so virtuelnite objekti, bila i ostanala – nelegalna, nešto protiv politikite na kompanijata koja sekogaš go gonela sekoj oblik na razmena.
Vo eden moment, se pojavuva digitalniot distributer na igri – Steam. Na edno mesto, se pojavuva pazar od igri, a kompanijata Valve postavila mnogu striktni paravila koi propišuvale kako i pod koi uslovi igračite možat da steknat virtuelni objekti (no ne i polnopravna sopstvenost vrz niv!), pa megju igračite se razvila sankcionirana, legalizirana ekonomija.
Imeno, sekoja igra možela na igračite da im dava kartički (NFT pred NFT-to!) koi možele da gi sobiraat, pretvoraat vo sekundarni valuti i da gi prodavaat. Poedini igri ovozmožuvale igračot vo svojot Steam inventar da dodava sitni objekti od igrata, od skinovi (alternativni teksturi za objektite od igrata), preku dopolnitelna oprema i oružja, do drugi kolekcinerski predmeti. Digitalnata igra na tabla (boardgame) so ime Armello, na primer, dodeluvala nagradi vo vid na virtuelni kockički koi možele da se prodadat za ubava sumička (od 2-20$).
Se razbira, seta trgovija morala da se odviva vo ramkite na mrežata Steam, a matičnata kompanija dobila ogromen priliv na pari zemajki procent od sekoja transakcija.
Igri koi nosat zarabotka: posle blokčejnot
Vo raznovidnata istorija sekogaš imalo revolucionerni idei. No, ni se čini deka što poblagorodna e zamislata, lugjeto brzo naogjaat način da ja rasipat. Ili bar da i najdat primena što e sprotivna od prvičnata. Ne morame da barame primeri podaleku od – internetot. Mrežata koja e zamislena kako infrastruktura za povrzuvanje naučni institucii, za širenje znaenja i spodeluvanje na napredokot, prilično brzo stanal mesto kade se spodeluvaat mimovi i sliki od slatki zivotinki.
Blokčejn tehnologijata i pojavata na NFT (ne mislam na kolekcionerskite slikički, tuku na samiot token) otvoraat možnost svetot na igri da bide zbogaten na mnogu načini. Ušte od prvata blokčejn igra stanuva jasno deka igrite za prv pat možat da im ponudat na igračite – polnopravna sopstvenost nad digitalnite objekti koi gi zarabotile vo svetot na igrite. .
Sepak, ostvaruvanjeto na celiot potencijal na blokčejn tehnologiite vo igrite seušte e daleku pred nas. Zamislete da vložite časovi i denovi vo igrata i steknete nova avtomatska puška. I togaš povekje počnuva da vi se dopagja nekoja igra so vitezi, pa ja prefrlite svojata NFT-avtomatska puška vo novat igra i puf – dobiete volšeben meč. Interesno, neli?
Metaverse – Nešto novo ili nešto staro?
Namesto toa dobivme gejmifikuvani NFT kolekcii koi se razmenuvani za basnoslovni sumi. I toa e eden aspekt od Play to earn modelot. Igrata gi nagraduva igračite so tokeni koi možat da se kupuvaat, prodavaat, prestavuvaat “vleznica” za igra, a zarabotkata se ostvaruva na sekundarnite pazari, tamu kade što se trguva so NFT.
Ušte pomračen aspekt na P2E modelot stanuvaat taka narečenite inflatorni igri. Procesot izgleda nekako vaka. Developerite izbiraat nekoj popularen žanr kako što e na pr platformskata igra knife toss ili kloniraat igra koja e vekje uspešna na mobilnite telefoni. Na brzina pravat igra koja ne e teška za igranje, no vsušnost ne e baš najdobra duri ni vo sporedba so slični igri, zatoa i e poentata brzo da se objavi.
Sledniot čekor e da se napravi nekoja kripto parička. Im se vetuva golema isplata na site koi prosto ja igraat igrata. Potencijalnite igrači možat da pomislat, kje igram i kje zarabotam ako vrednosta na paričkata raste i siot moj trud vložen vo igrata povekjekratno kje se ispalti. Igrata naglo dobiva golem broj korisnici, što na avtorite im e mnogu isplatlivo ne samo vo smisol na zgolemuvanje na prihodite od reklami, tuku i na razni drugi načini koi spagjaat vo monetizacija na igrite.
Što se slučuva ponatamu? Pa, povekje ili pomalku tipičen Ponzi. Onie koi došle prvi uspeale da zarabotat nekoi 10tina dolari dnevno, no vekje sekoj sleden igrač dobiva nagrada vo parička čija vrednost rapidno opagja do beskraj. Igračite vsušnost ne zarabotuvaat, tuku se roba vo ovoj sistem.
Malku e poinaku so igrite koi nagradite gi nudat vo nekoja kredibilna valuta, obično povrzana za blokčejn mreži koi se specijalizirani za igri. Vo toj slučaj, nagradite skoro nikogaš ne se isplatuvaat za samiot čin na igranje, tuku zavisat od učestvo na turniri, periodični nagradni nastani i sl.
Sekako, postojat i NFT igri kako ogranok od Play to Earn igrite vo koi sobiranjeto, prodavanjeto ili vložuvanjeto (staking) na tokenite e način za zarabotka.
Sè moževme nie…
Problemot so Play to Earn igrite e toa što do sega ne e vospostaven model za rabotenje koj bi možel da ovozmoži održliva ekonomija. Vrednosta, izrazena vo pari, mora odnekade da dojde. Toa što bi moželo da bide element na održlivost, a toa e razvojniot tim naprosto da go podeli svojot profit (od pretplati, reklami, prodažba na tokeni) so igračite koi izdvojuvajki od svoeto vreme i so svojot trud na nekoj način pridonele za uspehot na igrata, seušte ne e vo celost razraboten koncept.
Kako bi se steknale uslovi za održlivost na P2E pristapot, neophodno e da nastane nekakva platforma kako što e Steam. No, bidejki Steam po svoja priroda e centraliziran, prašanje e dali naskoro kje se iskristalizira gejmerska platforma koja kje uspee da go povrze celiot pazar.
Osven toa, eden od klučnite problemi na momentalniot P2E koncept e toa što kripto igrite prosto rečeno se – loši. Imeno, vo trkata što pobrzo da vospostavat mesto na koe igračite kje dobivaat kriptovaluta, mnogumina avtori ne se trudat igrata vsušnost da bide – zabavna. Drug golem problem e toj što kriptoigrite za sega imaat ograničena publika. Tradicionalnite igrači duri i nasilno se sprotistavuvaat na NFT-ite i ne se zainteresirani za loši kripto igri. A megju kripto entuzijastite ima mnogu igrači, no i ponatamu se raboti za novotarija, baš kako i NFT-ite. No, seto toa ne gi sprečuva investitorite da vložuvaat vo novi proekti i da go napravat kripto gejmingot edna od retkite oblasti vo koi kripto zimata ne se počustvuva mnogu. Da, pretrpea igrite koi isklučivo se zasnovani na NFT, no brojot i volumenot na investicii vo novi proekti ne se namaluva ušte od minatiot noemvri koga suštinski započna podemot na kripto igrite.
Play AND Earn
Koga igračite sfatija deka mnogu P2E igri vsušnost se nekoj vid “nežna” izmama, a investitorite se osvestija deka zborovite kripto i igra ne vetuvaat profit po definicija, togaš se sluči edno mnogu značajno pomestuvanje.
Imeno, ima sè povekje timovi koi navistina sakaat pred igračite da postavat kvaliteten proizvod, igra koja vsušnost kje bie zabavna. Se pojavi nov soj igri koi se vo nadoagjanje, a koi zarabotkata na igračite ja gledaat kako doplnitelna vrednost, a ne osnoven motiv.
NFT vo sportot – vložuvanje za bogati ili digitalna verzija na staro hobi?
Imav možnost da rabotam na nekolku takvi proekti, pa kje vi go spodelam iskustvoto direktno od fronotot. Procesot vsušnost e povekje nalik na izrabotkata na tradicionalni igri. Timot se sostanuva za da odluči što kje napravi, kakva igra saka i koja kje bide nejzinata kompetitivna vrednost. Potoa zaedno so planot za toa koi kje bidat osnovnite sistemi se planira i meta – plan, način na koj igračite kje ostanat privrzani kon igrata (sezonski nastani, natprevari, podsistemi za socijalni mreži i sl.) Potoa se pravi monetizaciski plan koj se razlikuva od platforma do platforma, no voglavno se primenuvaat monetizaciski strategii koi se nalsedeni od iskustvata so mobilnite igri. I togaš se postavuva tokenomics, t.e ekonomija na igrata. Kako kje se naogjaat predmetite vo igrata vo posed na igračite, koi pazari kje možat da bidat otvoreni (vo slučaj na NFT nagradi), kako profitot kje im se deli na igračite, koi se uslovite za anti-inflatorno deluvanje (burning tokens) i sl.
Bidejki sè pogolem broj investitori se zaintererirani za vakov pristap, Play And earn (PAE) konceptot sekojdnevno dobiva novi oblici i novi rešenija. Iako seušte vladee carstvoto na veke vostanovenite kredibilni P2E proekti (sekogaš spomnuvaniot Axie Infinity i slični igri), sepak ima premnogu Play And earn igri. TownStars e primer za tranzicija od P2E vo PAE model, a seušte se razviva i unapreduva.
Taka da ako sakate da zarabotite igrajki se, možda podobro e da se svrtite kon nekoja gejmifikuvana verzija na DeFi aktivnosta, kako što e igrata DeFi Kingdoms, koja vo suština ne se razlikuva od obična kripto menuvačnica so dodatok na gejmifikuvan korisnički interfejs. Site klasični P2E igri odamna se samo mamec za naivni. Vi predložuvam da gi posetuvate t.n. Launchpads, t.e, platformi (postojat skoro na sekoja blokčejn mreža) koi igraat uloga na akcelerator, no i nekoj vid pretpriemno prestavuvanje na igrata slično na Early Access servisot na mrežata Steam. Tuka možete da vidite koi igri vsušnost vi se dopagjaat, koi vetuvaat deka kje bidat zabavni, a vložuvanjeto vo nivniot razvoj potencijalno može da bide eden od pointeresnite izvori na prihod.
